P Zirlai-11

December 9–15, 2023

TLAWH PAWH LOTE TÂNA RAWNGBÂWLNA: Then 2

Chângvawn: “Tichuan Isuan a chhâng a, a hnênah, ‘Hmeichhia, i rin a nasa êm mai! I duh ang takin i chungah awm rawh se,’ a ti a. A fanû chu, chu mi hun takah chuan a lo dam ta mai a,” (Matthaia 15:28, NKJV).

Sabbath Chawhnû December 9

Chhiar Tûr: 1 Lalte 11:1–6; Matthaia 4:23–25; 8:10; 15:22–28; Marka 7:24–30; Tirhkohte 10:34, 35.

Hmangaihnaa khat Pathian chuan a tîr atangin A fa bo tâte chu A zawng A nghâl a (Gen. 3:9); tûnah pawh mi bote chu A la zawng zui ta zêl a (Thup. 14:6–12); chutah chuan khawpuia mîte pawh an tel vek tho. Kum 2018 khân, United Nations chuan an thil hmuhchhuah hnuhnung ber an chhuah a, chutah chuan kan khawvêla mihring zâ zêla 55 chu khawpuiah an chêng a, hei hi kum 2050-ah chuan zâa 68- ah a pung chho thei ang. Duhthlan tûr kan nei lo, khawpuiah rawng kan bâwl ngêi tûr a ni.

Khawpuia rawngbâwl tûra koh an nih laiin, Pathian mi tam takte chu Jona ang mai kha an ni a; chhuanlam siamin hnâ chu an tlân bosan thîn. “Pathian Lehkha Thûa chhelna leh thlamuânna hmû a, beiseina kan neih theihna tûrin, hmân laia ziak apiangte chu keimahni min zirtîrna tûrin ziak a ni sî a,” (Rom. 15:4, NKJV). Chutah chuan Jona chanchin ziaka awm pawh hi a tel a ni.

Hê leia A awmlai khân Isuan Israel khawpuia chêngte chauh rawng A bâwlsak lo va, ram dang leh biâl dangahte pawh rawng A bâwl zêl a; chû chu hnam thlan Juda chênna pâwn lamah tihna a ni.

Tûn kâr chhûng hian Kristan Tura leh Sidon bial lama rawng A bâwlna atanga zirlai kan zir chhuah theih tûrte kan bih zui dâwn a ni.

Sunday December 10

Bial Pâwn Lama Rawngbâwlna

Isuan A zirtîrte chu Gennesaret atangin (Matt. 14:34) “Tura leh Sidon bial lamah a kalpui ta daih a” (Matt. 15:21, NKJV) tih thû kan chhiar a. Engati nge Galilee atanga ringlote rama A hruai daih mai le? Galilee biala awlsam taka an zir theih loh kha hêng ram bial dangahte hian an zir theih nân, A zirtîrte chu a zinpui ta daih a. Ani khân khawpui leh thingtlânga chêngte hnên thleng pha tûra A zirtîrte koh an nihna atâna buatsaih lâwk nân an hnêna zirlaite zirtîr a duh a ni.

Chhiar tûr: Rorêltûte 3:1–6; 1 Lalte 5:1–12; 11:1–6. Engtin nge hêng chângte hian hêng khawpuite dinhmun manthiam tûra min tanpui?

Rorêltûte 3:1–6 atang hian Israel mîte rinna fiah nân, Pathianin hêng hmânlai mîte hi A hmang thîn tih kan hmû a. Vânduaithlâk takin, hetah hi chuan Pathian mîte khân fiahna an paltlang zo lo tlat mai: “An fanûte chu nupuiah an nei a, an fanûte chu an fapâte an neihtîr thung a, an pathiante rawng an bâwl a,” (Rorêltûte 3:6, NKJV). Tichuan, a tîr phat atangin, khâng mîte kha Israelte tân dâlna lungah an tang ta a ni.

1 Lalte 5:1–11-ah, Sidon mîte leh Hebrai mîten inlaichînna thûk tak an neihpui thû kan hmû a. Sum leh pai lama inlaichînna neih chu an hlâwkpui tawn pawh a ni ang, chuti chungin an insumdâwn tawnna chuan Hebrai mîte chu milem biakna leh pathian rin lohna lamah a hruai sî a ni.

1 Lalte 11:1–6 sawi dânin, chû chuan nghawng tha lo a nei a: Lal Solomonan Sidon lal-fanû nupuiah a nei a, chû chuan a hruai bo va, “Solomona chuan Zidon-ho pathiannu, Astorethi leh Amon-ho pathian tenawm tak, Milkoma chu a lo zui ve ta mai a,” (1 Lalte 11:5, NKJV).

Chutichungin, pathian rin lohna leh milem biakna bâkah, hnam chunga hû tha lo tak an nei thîn chungin, Isuan A zirtîrte chu hêng hmunahte hian A hruai ta tho mai. Chutiang chuan hnam dang ngaihtheih lohna leh huâtna kârah pawh, khawpuia rawngbâwlna bultanin, hnam tin chi tin zînga khawpui rawngbâwlna chu A zirtîrte hnênah a entîr ta a ni.

Khawpui lian rawngbâwlnaah hian chona tam tak kan hmachhawn a, chûng zîngah chuan hrisêlna leh chhehvêl thilte pawh a tel a. Thil dang la tel thei tûr chu khawsakna man to te, chi inthliârna te, mahnî pâwl tanna te, hnam inlâk bingna leh sâkhaw zalênna khuakhirhna leh thusawi kawnga khapna te a ni ang. Chutichungin, hêng harsatna zawng zawng kârah hian khawpui liante tân kan thawk ngêi tûr a ni.

Khawpui rawngbâwlnaa inhmangte tanpui tûrin eng nge i tih theih ang?

Thawhtannî December 11

Mipuite Zawngin

Chhûng lam leh pâwn lam atanga chonate a awm chungin, Isua kha chuan khawpui liana A rawng bâwl tûrin min ko mêk sî a ni.

Matthaia 9:35–38 chhiar la. Mipuite kan hmuhna hmun apianga rawngbâwlsakna chungchâng eng nge hei hian min zirtîr?

Isuan khawpuia mipui pungkhâwmte A lainat êm êm a. Luka 19:41 hian Isuan Jerusalem a tahchhan thû a sawi a. Isuan A fâte A hmangaihna thûkzia hi kan hrethiam pha lo a ni thei a, chutiangin khawpuia chêng mi nâwlpuite pawh A hmangaih vek tho a ni. Chuvâng chuan Matthaia 9:38-ah, Isuan A thinlung leh rilru puthmang kan tâwmpui theih nâna tawngtai tûrin min hrilh rêng a ni.

Matthaia 4:23–25 chhiar la. Isuan A rawngbâwlna A tan lai khân, khawi bial atangtein nge mipuite kha an lo kal?

Matthaia 4:25-ah, Isuâ hnungzuitu mipuite chu Galilee atang te, Dekapoli biala khawpui-sâwm atang te, Jerusalem atang te, Judai chhimlam atang tea lo kal an ni hlawm a. Samaria bâkah eng biâl nge a sawi tel loh le? Tura leh Sidon tuipui kam te, Foiniki ram bung, Mediterranean Tuifinriat kam tluân leh, Galilee hmâr-thlang lam te a ni. Tûnah chuan hêng biala Isuâ kal chhan chu kan hre ta! Tura leh Sidon biala Isua a kal kha, hnam dang zînga rawngbâwla A chhuahnate zînga pakhat a ni.

“Farisaite nêna intawhchilhna a neih hnûin, Isua chu Kapernaum khua atangin a chhuak a, Gallili Dîl a kân hnûin Foiniki ramri dep tlâng ramah intiharh tûrin a va kal a. Tlâng atang chuan khawthlang lam a han thlîr a, a hma zâwn thlaa phaizâwl inpharh duaia Tura khua leh Sidon khuate chu a zuk thlîr a, chûng khaw pahnihte chhûnga ringlo mi biak in awm thluah te, in ropui tak te, sumdâwnna hmun te, lawngchawlh hmuna lawng tam tak awmte chu a hmû a.”— Ellen G. White, Chatuan Nghahfâk, p. 446.

Engtin nge mipuite chu ‘an hmun ropui takte leh sumdâwnna hmunte’ ngawt chu eng mah lo a ni a, Isua an mamawh chhan hmuthiam tûra kan tanpui theih ang?

Thawhlehnî December 12

Tura leh Sidon Lamah

Bible mi thiamte chuan Chanchin thâ Matthaia bû hi Juda mipuite tân bîk deuha ziah, Marka hi Gentail mipuite rilrûa hre chunga ziah niin an ring. Chanchin tha bûte kan zir laiin, hêng danglamna rilrûa hriat hi a tangkai dâwn a ni.

Chhiar tûr: Matthaia 15:22–28 leh Marka 7:24–30. Khâ hmeichhe chungchâng târ lan a nih dânah khân eng danglamnate nge i hmuh?

Matthaian hê nû chungchâng sawi nâna ‘Kanaan mî’ tih a hmang kher hi chhinchhiah la. Thlarau Thianghlim hruainain Markan hê nû chanchin hi ‘Grik mî’ ‘Gentail,’ “pianna lamah chuan Suro-Foiniki mî a ni” tiin a sawi belh a; Bible hetah chiah hian hê tawngkam hi hman a ni.

Matthaia 15-a hê thu hian ngaithla tûra beiseite khawvêl thlîr dân leh tobula nghawng a neih dân tûr chu ngaihtuah la. Matthaia bu chhiartûte chuan hê nû hi hmuhsitawm, pathian ring lo a ni tih an hre mai ang. Hei hi Juda mîten milem-betu Kanaan mî, an nun leh khawsak phung hrim hrim pawh an hnam tâna dâlna thlentute anga an en thin dân atanga lo chhuak a ni. Kristâ zirtîrte ngêi pawh khân rinna a neih leh, Pathian lalram bung khat ni thei tûrah an ngai bîk lo!

Marka 7-ah, Gentail mipuiten Matthaia bu chhiartûte ang lo takin thlîr dân dang an nei ngêi ang. Gentail hote hi chuan Judaten Gentailte an en dân angin an en vê ngai lo. Gentailte chuan hê nû hi “pianna lamah chuan Suro-Foiniki mî a ni” (NKJV) an ti mai a. Isuan an zînga pakhat chu A lo tidam tawh! Gentailte tân chuan, hê nû eng hnam pawh ni se, nu duhawm tak, a fanu dinhmun engtopui êm êm leh, Hotupain a tihdam duhsak ngawih ngawihtu angin an en zâwk ang.

“Hê nû ngenna hi Kristan a chhâng nghâl mai lo va, Judaten hnam hmuhsitawm an en dân tûr angin a lo en vê mai zâwk a. Khawngaihna nei hauh lo ang maia Isuan hê nu a lo chiâu-âu lo ang hian, Judaten an ti thîn a ni tih A zirtîrten hmu chiang hlê se A duh a. Chutiang bawkin a hnû lawka hmeichhe hnêna khawngaihna lantîr a, a ngenna a tihhlawhtlinsak ang khân, an ti vê tûr a ni tih hre chiang tûrin a duh bawk.”— Ellen G. White, Chatuan Nghahfâk, pp. 447, 448.

1 Johana 2:2 chhiar la. Pathian hmâah chuan kan zâin inang tlâng vek kan ni tih eng nge hê châng hian min hriattîr tûr ni ang?

Nilâinî December 13

“Kal Botîr Rawh U!”

Lamhnâi deuha khawpuiahte hian beiseina neih châk mi tam tak an awm a. Kristâ hun lai khân, Pathian mîten Messia­a beiseina awm khâng thenawm hnâi khawpui Tura leh Sidon lama an thlenna tûr dâltu kha eng thil nge ni? Hnam inlâk bingna te, hnam dangte ngaihtheih lohnate khân, anmahnî bul hnâi lawka awmten Kristâ lo kal hmasakna chungchâng hrilh lâwkna an hmuhna tûr remchânna lakah an mit a tihdelsak tlat a. Tûnlai khawpui liana mi chi hrang hrangte hnênah pawh hian, Kristan A Lo Kal Lehna “beiseina lâwmawm” (Tita 2:13) thuchah chu puâng tûrin min duh a. Isuan eng chî leh hnamte mah A thliâr lo ang khân, keini pawhin kan vâi hmâ vê vek mai tûr a ni.

Tirhkohte 10:9–16, 28, 34, 35 chhiar la. Engtin nge heta Thlarau Thianghlimin zirlai a zirtîr chu i khâikhâwm ang?

Chaw-chhûn ei tûr a nghah chhûngin, Petera chu inchunga tawngtaia a awm laiin inlârna hmuhtîr a ni a; dâwhkân khuha puân ang hian ransâ leh sava thianghlim lote chu fûn khâwm vek an ni. Chutiang chu tum thum lo langin, thova ei tûra tih a ni a. Pathianin khâng inlârnate kha Petera-ten an sâkhua chapopuia Gentailte an en hrang thîn hmachhawnna tûr a ni. Petera pawhin chû thutak chu manthiam nghâlin: “Petera chuan: ‘Pathianin mi duhsak bîk a nei lo tih dik takin ka hria e; nimahsela hnam tin zîngah tû pawh amah tiha fel taka ti apiang a lâwmzâwng mî an ni thîn” (Tirhkohte 10:34, 35, NKJV) a ti ta a ni.

Hei hi behchhana hmangin, Tura leh Sidon bial atanga zirlai kha en chhunzawm ta ila. Isua leh khâ nû inbiak dân kha en leh ta bawk ila. Kha lama an zin hona atang khân zirtîrten eng zirlai nge an zir a, engtin nge Petera inlârna hmuh nên a inkûngkaih? Engtin nge hêng thilte hi kan tûnlai nunah kan bel ang a, tâwpna huna khawpui liana rawngbâwl tûra min kohnaah hian kan hmehbel theih ang? Khawpui liana mîte mamawh kan hmuhna tûr hi engin nge min dâl thîn? Rawngbâwlna zauh zêl tûr kan nihna leh, hnam inlâk bingna leh mi dangte ngaihtheih lohna, thlarau lama chapona chingfel tûrin Pathianin eng remchânnate nge min siamsak le?

Isuan dawhthei taka A zirtîr, Pathian chhandamna ruâhman ropui chu mihring chhûngkaw pum pui tân a nihzia la manthiam lote chu A zirtîr zui zêl a. Khawpui liantea rawngbâwlna thawk zo tûra mi dangte ngaihtheih loh leh, inlâk bingna hneh tûrin Thlarau Thianghlim chuan min tanpui thei a ni.

Galatia 2:11–13 chhiar la. Naupan lai atang tawha min zirtîr tawh chi inthliârna neih laka fihlîm a harsatzia chungchâng eng nge hei hian min zirtîr?

Ningânî December 14

Leia Rinna?

Luka 18:8-ah, Isuan A tehkhin thu sawi tlip nân hê zawhna hi A zâwt a: “ ‘Mihring Fapa hi a lo kal hun chuan khawvêlah hian rinna a rawn hmû ang em ni?’ tiin” (NKJV). Tûna Kristâ zirtîrte kan nih angin, Isuan eng nge a zawn tih chu kan hmuh thiam a ngai a. Hê thû-ah hian, Isuan thim zînga lo êng chhuak tûr ‘rinna’ chu A zawng a ni.

Chhiar tûr: Matthaia 8:10, 13; 9:2; 20:29–34; Marka 2:5; 10:46–52; Luka 18:35–43. Hêng chângahte hian Isuan rinna neia A sawi chu tûte nge ni hlawm?

Hetah hian khawpui thim zînga lo êng chhuak rinnna nei mîte sawi tel a ni a. Kapernaum-ah, Isuan rinna nei mi tam tak an awm thû a sawi a. Matthaia 8:10, 13-ah, ringlo sipai zahotu lo piangthara rinna ropui tak nei kan hmû a. Rinna nei thian palîten inchung thiata an thian zeng Isuâ hnêna an thlâk thû pawh kan hmu bawk a (Matt. 9:2; Marka 2:5). Marka 10-ah, mitdel lo ni tawh thîn, Jeriko-a a rinna pâwr taka lo êng chhuak ta, Bartimaia kan hmu tel bawk.

Chutih ruâlin, Pathian mîte zîngah phei chuan rinna ropui tak hmuh kan beisei a. Chutichungin, Isua chênna Nazareth khuaah khân rinna a tlêm hlê a—rinlohna khân Kristâ rawngbâwlna chu a dâlsak hiâl zâwk a ni. A zirtîrte zîngah, Isuan Israelte chungchâng chu sawiin, “Aw nangni rin tlêmte u!” (Matt. 6:30; 8:26; 14:31; 16:8) a ti thîn a. Matthaia 17:17-ah Isuan uâr takin, “Chhuân rinna nei lova tihmawhte u!” a ti bawk.

Vawiin zirlaia a taka kan bel theih pakhat chu, rinna hi beisei lohna hmuna hmuh a ni fo tih hi a ni: khawpuia ram dang mîte zîngah te, pathian ringlo leh sâkhaw dang vuântûte zîngah te pawh. Inngaitlâwm takin Isua ang khân khawpuia kalin, thutak kan hrilh a Isua chhandamna tling rinna nêna chhângtu tûrte chu kan zawng chhuak vê ngêi tûr a ni.

Chona: Lam hlâ leh hnâia mîte hnêna hmangaihna i lantîr theih nân, rinna ropui zâwk neihtîr tûr chea thinlung hawnsak dîlin tawngtai ang che?

Hmalâkna Tûr: Engtin nge Isua leh vântirhkoh pathum thuchah hlu tak hi i lo hriat theih dân? Nangmâ nuna Isuâ hnên atanga thlarau lam malsâwmna a taka i lo chan pathumte ziak chhuak la. Sabbath nîa in pâwl thena sawi tûrin inbuatsaih lâwk ang che.

Zirtâwpnî December 15

Zir Belhna: “Chûng mîte zînga thenkhat, Judaten ‘ringlo mî’ an tih maite chuan Messia chanchin hrilh lâwkna thûte hi, Israel mîte zînga zirtîrtûte âi mahin an hrethiam zâwk a. Sual lak atâ rawn chhanchhuak tûrin A lo la kal dâwn tih beiseina pawh an nei vê. Judate mîziâ leh an khawsak dân hre chiang duha chhuitu, mi fingte an lo chhuak tawh bawk thîn a; mahse, Judate hi hnam dangte laka inla hrang a, inhung hrang hlauh an nih avângin, an kuta êng awm chu a darh zui thei lo a ni.”—Ellen G. White, Chatuan Nghahfâk, pp. 28, 29.

“Lalpa Isua kha, Chhandamtu thiltithei, hêng mîte tâna thî a ni. Ani chuan an ngaihsak lohna atanga kâithovin, an lainatnate a chawhthawhsak thei a, an thinlungte tihnêmsakin, an nunah thutak mâwina leh thiltihtheihna chu A târlang thei a ni. Thawktu-Hotupa chu Pathian a ni a, chinnei mihring a ni lo; chuti chungin thim zînga awmte hnêna êng chhi tûra A hmanruaa tang tûrin mihringte hi min ko va. Pathianin kohhran zawng zawngah hian lunghlûte a nei a, sâkhuana khawvêla pâwl dangte hi kan hnâwl/dem mai tûr a ni lo va, inngaitlâwm leh hmangaihna nên, a nih ang takin Isuaa thutak awm zawng chu kan hrilh mai tûr a ni. Mîten kan thianghlim leh inpêkna chu hmûin, nungchanga Krista anna chu hmû se la, tichuan thutak lama hîpin an awm ang Khawvêl Tlantu chu châwisângin, nunna thû chu an lek chhuak tûr a ni.”—Ellen G. White, The Advent Review and Sabbath Herald, January 17, 1893.

Sawi Ho Tûr

©ln chênna khuâ/vêng vêla keinin kan hriat ang thutak la hre vê lote pawh tûra remchânna nangmah leh in kohhranin in neih theih nâna in thil mamawh nghâl chu eng thilte nge ni?

©Rinna dang neite chungchânga Ellen G. White-i thusawi kha en la: “Pathianin kohhran zawng zawngah hian lunghlûte a nei a, sâkhuana khawvêla pâwl dangte hi kan hnâwl/dem mai tûr a ni lo va, inngaitlâwm leh hmangaihna nên, a nih ang takin Isuaa thutak awm zawng chu kan hrilh mai tûr a ni.” Tawngkam dang chuan, engtin nge mîte kalsualna laite chu, anmahni hnuaichhiah sî lo va kan hriattîr theih ang?

©“Mihring Fapa hi a lo kal hun chuan khawvêlah hian rinna a rawn hmû ang em ni?” (Luka 18:8, NKJV). Hê zawhna hmang hian eng nge Isuan sawi A tum? Rinna leh thurin danglamna hi eng nge ni? Engati nge Kristâ lo kîr leh hunah chuan thurin dik nei, rinna tlachham sîte an awm theih ang?