P Zirlai-12

December 16–22, 2023

ESTHERI LEH MORDEKAIA

Chângvawn: “Ka chhandamnain kâwlkil a thlen theihna tûrin, hnamte tiêngtu-ah ka ruât ang che,” (Isaia 49:6, NRSV).

Sabbath Chawhnû December 16

Chhiar Tûr: Estheri 2:1–10, 20; 3:1–15; 4:1–14; 9:1–12; Daniela 1:1–12; 6:1–9.

Estheri bû-ah hian Bible-a ‘hnam hrang kâra rawngbâwlna’ thu ngaihnawm ber zînga pakhat chu kan hmû a. Hê lehkhabu chungchâng ziaha pui a tam ta hlê a, tûnlai Juda mîten Estheri 9:26–31 behchhanin Purim kût an la hmang thîn a ni.

Estheri leh a pamî Mordekaia-te kha Juda mi, Persia lalram khawpui, Susa-a chêng an ni. A chhan tak chu kan hre lo nâin, anni kha Juda saltâng chhuak dangte ang lo takin an saltânna ramah an awm zui zêl a.

Chutah, remchânna lo thleng chho zêlin, Estheri chu lalnû-ah a tang a. “Lal chuan hmeichhe dang zawng zawng âiin a hmangaih a, nula dang zawng zawng âiin khawngaihna leh duhsakna a hlawh a; tichuan lallukhum a khumtîr a, Vasti âiah lalnuah a siam ta a,” (Estheri 2:17, NKJV).

Chutiang dinhmuna ding chung chuan, Estherin, tîm deuh chung pawh ni se, Bible thawnthûah dinhmun pawimawh tak a chang a. Kawng mak danglam takin, hê thawnthû hian Pathian mîten ram dang mîte zîngah pawh thutak thuhretuah an tang tih a târ lang a.

Kan hun neih dân chu eng pawh ni se, tûn kâr chhûng hian kan zirlai, Estheri bû hi chhiar chhuah emaw, en chhuah thuâk thuâk emaw in tum dâwn nia.

Sunday December 17

Hnam Dangte Zînga Saltâng

Hnam dang zînga thawn darh nih hi a awlsam ngai lo. Judate kha a tîrah Babulon-ah, a hnûa Persian mîte zînga harsatna an tawh namên lohzia kha manthiam mai a harsa hlê.

Kan zînga tû mah hi kan rinna hi ram dân a nihna Adventist rama chêng kan awm lo. Mahse ram danga hruai bo an nih hmâin, Juda mîte kha mahnî rama chêng an ni a, an rinna zirtîrna thupuite chu an ram dân a ni nghâl bawk.

Chutiang a nih avâng chuan Pathian chunga rinawm pawh, eng emaw chenah awlsam viâu tûr a ni. Chutiangah chuan hnam dânpuia târ lan a nih angin, nisarihna Sabbath serh pawh a awlsam dâwn lo’m ni?

A lehlamah chuan, chanchin thianghlim chuan ram dinhmun chu rinna atâna duhawm tak pawh ni se, rinawmna chu thinlung atanga lo chhuak tûr a ni a, a nih loh chuan sual, kalsualna leh chhiatna chuan a zui ngêi ang.

“Lalpa chuan, ‘Hê mîte hian mi rawn hnaih a, an kâ leh an hmûiin mi châwimâwi thîn tak a, nimahsela an thinlung chu ka hlatah an sawn a, an mi tihna chu mihring thupêk an inzirtîr mai chu a ni,’ a ti” (Isa. 29:13, NKJV).

A lehlamah, rinawm tum tlatte chu boruâk duhawm lo ber hnuaiah pawh thuâwihna laka dâl theih an ni lo.

Chhiar tûr: Daniela 1:1–12; 3:1–12; 6:1–9. An dinhmun theuh chu danglam deuh mah se, ram danga chêng Pathian mîten chona an hmachhawn chungchâng eng nge hêng hian a târ lan?

Tû pawh niin, khawi hmuna chêng pawh ni ilang, ram dân emaw, hnam ziâ emaw avânga kan rinna leh thuhretûa tan kawngah chona lian tak hmachhawn tûr a awm deuh zêl a. Hêng thûa Daniela chanchin kha ‘hlimawm’ takin a tâwp deuh zêl a; chû chuan harsatna hnuaiah pawh, Pathian chungah a rinawm tlat theih tih a entîr a ni. Khâng thûte kha a thazâwngin tâwp lo pawh ni se, khâng mîte khân thil dik an ti a ni tih chu rinhlelh ruâl a ni lo.

In hnam zînga in rinna avânga chona in hmachhawn thenkhat chu engte nge ni? Engtin nge in lo hmachhawn thin?

Thawhtannî December 18

Ram Dang Rorêlna Hmunah

Babulon a tlâwm a, Medo-Persia a lo din tâkah khân, Juda mi tam tak chu an thlahtûte ramah an kîr leh a. Mahse, an vâi chuan an lêt vek lo. Mi thenkhat chu hun eng emawti chhûng an lo chên tawhna ramah chuan an awm zui zêl a ni.

Chu chu rilrûa vawng chungin, Estheri chanchin tobul tlêma zâwng kan hre thei a. “Lal Ahasuera a ram lalthutthlêng lal khua Susan-a a thut lai” (Estheri 1:2, NKJV) a ni. Helai Bible thû hi hê lal rorêlna hnuaia Persia Lalram a awm lai hun a ni.

Bung 1-ah, lalnû Vashti chu lalin a hnâwl a, chuvâng chuan amâ âiah lalnû dang zawn a ni a. Chutiang boruâk hnuaiah chuan Estheri leh a pami Mordekaia-te chu an lo lang vê ta a ni.

Estheri 2:1–9 chhiar la. Hêng chângte hian Mordekaia leh Estheri-te dinhmun chungchâng eng nge min zirtîr?

Mordekaia kha sorkar mi lian, lal in kawngkâa thu thîn, Shushan khawpuia a fanû a tâna a lâk, Estheri nêna chêng ni âwmin a lang. An dinhmun leh an chênna avângin Persian hnam dân khân a chiah hneh hlê a. Hei vâng pawh hi a ni ang Estheri kha Lalber hmâa inlan tûra thlan a nih ni. “Estheri chu lal inah hmeichhe vêngtu Hegaia vênnaah chuan an hruai lût a,” (Estheri 2:8, NIV).

Estheri 2:10, 20 chhiar la. Heta thil kal mêk hi eng nge ni a, engati nge Mordekaia khân khatiang thû a pêk?

Bible hian a sawi lang chiah lo nâin, rin thiam a harsa lêm lo. Hnam dang mîte leh sâkhaw dang biâte zînga chêng an nih angin, huât hlawh loh nân an chhûngkua leh an mîte chungchâng zêp mai kha a finthlâk zâwk a ni.

Eng ang boruâk hnuaiah nge kan rinna uâl-âu taka lantîr loh a finthlâk zâwk theih ang? A nih loh leh, chû chu kan ti ngai hauh lo tûr a ni ang em, eng vângin?

Thawhlehnî December 19

Mordekaia – Thuhretu Rinawm

Ram danga chêng an nih angin, Pathian chunga an rinawm zui zêl phawt chuan engtikah emaw chuan Mordekaia leh Estheri-te khân buaina an la tâwk ngêi ang. Chutiang chu Mordekaia dinhmun chu a ni ta a ni.

Estheri 3:1–15 chhiar la. Heta thilthleng hi eng nge ni a, eng nge a chhan?

Estheri 3-ah, Lalber Xerxes (Ahasuera) chuan Hamana chu kâisântîrin, thuneihna nasa tak a pê tih kan hmû a. Mi tinte chu Hamana hmâa kûn tûra tih an ni bawk a. Mahse: “Mordekaia chuan a hmâa kûnin chibai a bûk duh lo,” (Estheri 3:2, NIV) tih kan chhiar. Bible hian eng vânga Mordekaia kha Hamana hmâa kûn vê lo nge tih min hrilh lo va. Mahse, a chhan kan hria a ni. Ani kha Juda rinawm a ni a. Mordekaia khân Aigupta chhuahsan lai (Deut. 25:19) atanga tawha an hnam hmêlmâ Amalek mî, Agaga thlah chu zahna lantîr a duh lo. Engtin nge Juda mi rinawm chu Amalek mî hmâah a thingthit theih ang ni? Lalpa chauh lo chu tû mah chibai a bûk tûr a ni lo?

“Lal mîte, lal kawt hung kawngkâa awm zawng zawngte chuan Mordekaia hnênah, ‘Engati nge lal thupêk i bawh- chhiat?’” (Estheri 3:3, NKJV) an ti a. A chhân dân chipchiarin kan hre lo nâin, a châng dawt leh chuan “Mordekai-a’n Juda mî a ni tih a lo hrilh tawh hlawm sî a,” (Estheri 3:4, NKJV) tiin min hrilh. Khatiang a nih avâng khân, Mordekaian vânte leh lei Siamtu Pathian chibaibûk tûra remchânna a neih phah a, suala khat mihring chu chibai a buk lo vang. Eng emaw chenah, Mordekaia kha a rinna thuhretûah a tang thei a, khatiang rinna avâng khân amah leh mi dangte pawh dinhmun hlauhawmah a dintîr thei a ni.

“Daniela leh a thiante leh Mordekaia hnên atang khân Babulon lal rorêlna hmun, thianghlimna kawnga hmun thim zîngah êng chu fiah takin a lo êng chhuak ta a ni.”—Ellen G. White, Advent Review and Sabbath Herald, May 13, 1884.

Hamanan Juda mîte suât mang a duh laia lal hnêna an chungchâng a sawi dân chu: “I ram then chhûng tinah hnam eng emaw, hnam dang nên inang lo, intihrang an awm darh nuai a; an dânte chu hnam dangte dân nên a inang lo riâu mai a; lal dân pawh an zâwm hek lo; chuvângin chutiang awmtîr phal chu lal tân a manhlâ lo hlê mai,” (Estheri 3:8, NIV) tih a ni. An hnam dân pawh hrang leh lal dânte pawh zâwm lo an ni rêng em? Tihduhdah hlawhna tham a va ni âwm êm!

Mordekaia anga tûn huna fiah kan nih theih dân kawng chu engte nge ni? Engtin nge kan chhân lêt ang?

Nilâinî December 20

Hetih Hun Atân Hian

Estheri 4:1–14 chhiar la. Engati nge khatih lai hun kha Estheri tân Juda mî a nih a târ lan hun remchâng anga ngaih a nih?

Tanpuina dîla Mordekaian Estheri a biak khân, ani kha kum eng emawti chhûng chu Ahasuera nupuiah a lo tang tawh a; mahse, Persia dânah chuan lalber hnên atanga sâwmna chiang tak an dawng a nih loh chuan, tû mah lalthuthlêng hmâah an lo lang tûr a ni lo. Hê dân zahlotu apiang chu tihhlum tûr a ni mai. A dinhmun hlauhawmzia hre chungin, Estheri chu sâwmna dawng lo chungin lalthuthlêng hûnna pindanah chuan a lût ta a ni.

Mordekaia rinna khân Estheri rinna a kaihthawhsak a. Estheri bu thupui ber chu Mordekaian Estheri hnêna a thu thawn: “Modekaia chuan Estheri chu a va chhântîr leh a, ‘Juda mî zawng zawngten an pumpelh loh tûr chu lal inah chuan i pumpelh dâwn bîk emaw tih inring suh. Tûn hun anga i ngawih mai mai chuan, hmun danga Judate tân himna leh chhuahna a lo awm pawhin, nang leh i pa chhûngte chu kan boral ang; lal nihna i lo chan hi hetih hun atân ngêi hian a ni dâwn lo’m ni?’ va ti tûrin a tîr a.” (Estheri 4:13, 14, NKJV) tih hi a ni.

Estheri rinna chu Mordekaia ngenna zârah amâ mîte a hmangaihna hmanga fiah a ni ta a. Estheri kha Juda mî a ni tih Mordekaia chauhin a hria a, inhmang tûra thutlûkna a siam tâkah khân, a nunna thâp takmeuhin a che chhuak ta a ni.

Pathian a rinna chu a chak a, Pathian tanpuina tel lo chuan a hlawhtling thei lo tih pawh a hre bawk. Mordekaia a chhânna khân a rinna chu a târ lang a: “Susan-a awm Juda mî zawng zawng ko khâwm vek la, keimah avângin châw nghei ula, ni thum leh zan thum eng mah ei lo leh in lovin awm rawh u; kei leh ka nulahote pawhin kan nghei vê ang a; dân lo angin lal hnênah ka lût ang a; ka boral leh ka boral a ni mai ang,” (Estheri 4:16, NIV).

Mordekaian hê hriattîrna thû hi Shushan-a Juda mî zawng zawngte hnênah a thawn chhuak vek a; chawnghei leh tawngtai hun an hman chhûngin, Estheri chu hun hlauhawm atân chuan mahni a inbuatsaih lâwk a. “Ni thum nî chuan heti hi a ni a, Estheri chuan a lal silhfên a inbel a, lal rorêlna in zâwn taka lal in hung chhûngah chuan a va ding a, lal chu lal thutthlêngah a in luhna hawiin a thû a. Lalnu Estheri chu lal kawt hung chhûnga a ding lalin a han hmuh chuan, a chungah a lâwm a; lal chuan a rangkachak lal tiang ken chu Estheri lamah chuan a han lek a. Chutichuan Estheri chuan a va hnaih a, lal tiang hmâwr chu a han khawih a,” (Estheri 5:1, 2, NIV).

Khatiang boruâk hnuaia Judate tawngtainaah khân chawnghei pawh a tel ngêi ang. Chû chu, mahnî tâna chê chu an ni nâin, tawngtai mawlh kha an thupui ber a ni. Heta tang hian eng zirlai chiang tak nge kan lâk chhuah theih ang?

Ningânî December 21

Purim Thilmak Thleng Chu

Estheri bû-a Pathian hming lang lo hi zir mîte chuan an hre chiang hlawm hlê a. Bible pum puia chutiang awm chhun chu a ni bawk. Chuti chungin, Judate chuan an tâna chhanchhuahna ropui thlentîr tûra Pathian lo chêtna chu an hria a; hê bû hi Bible-a telh tûrin Pathian mîte chuan an thlang ta rêng a ni.

Kan nî tin nun lang lo lamah hian, Pathian chênchilhna chu kan hmu thei thîn em le? Pathian lo chêtnate chu thil thleng pângngai, narân mai anga langte pawh a ni thei; chîk taka kan lo ngaihtuah a nih loh chuan, Pathian chênchilhna kan hre lo mai dâwn a ni.

Estheri 9:1–12 chhiar la. Estheri beihna rah chhuah chu eng nge ni?

Purim thilmak thleng kha danglam tak chu a ni. Thilmak thleng kha thil narân, thilthleng pângngai rêng ang maiin a lang a. Judate tihhlum an nihna tûr dân kha sût a ni lo va; mahse, dân thar ziah a ni a, Judate chu anmahni an lo invênhim phalsak an ni.

Thilthleng dangte pawh ngaihtuah la, khâng thilthlengte zâra Pathian lo chêt dânte kha chhinchhiah ang che. Persia mîte khân Judate tân Pathian A lo chê tih an hria a. A rahchhuah chu eng nge ni ta?

“Chûng rama mîte zînga tam tak chu Juda-ah an insiam a” (Estheri 8:17, NIV). Hei hi mi boten Amah hriatna an neih theih nâna Lalpâ hnathawh dân entîrna ropui tak a ni.

Juda hruaitûte khân Pathian hnathawh a ni tih an pawm a. Mahnî invênghim tûra Judate an dinchan tâkah khân, kum tina a hriat rengna, hnehna nî serh tûrin an puâng a. Hêng nîte hi A chhanchhuahna hriat reng nân, Pathian hnêna lâwmthu sawina nî-ah an hmang ta thîn a ni.

Chona: Kâr lo awm tûr chhûnga mi i tawngtaisak thin zînga pakhat hnêna Pathianin thil A lo tihsak tawh che chungchâng hrilh vê tûra huaisenna pe tûr chein, Pathian hnênah tawngtaiin dîl ang che.

Hmalâkna Tûr: A lian emaw, tê emaw, Pathianin i tâna thil A tihsak che chungchâng chhinchhiahna bû vawng la.

A hun taka mi tû emaw hnêna i hrilh vê theih nân ennawn thînin, Pathian hnêna tawngtaiin tanpuina dîl ang che.

Zirtâwpnî December 22

Zir Belhna: “Chhûngkaw tin te leh sikul tin, nû leh pâ, zirtîrtu leh naupang tin chanchin tha êng dawngtute hnênah, Israelte chanchina harsatna thlen laia Lalnu Estheri hnêna zawhna, ‘Hê lal nihna i lo chan hi, hetih hun atân ngêi hian a ni dâwn lâwm ni?’ Estheri 4:14 tih kha a lo thleng thîn.”— Ellen G. White, Education, p. 263.

“Estheri kha Juda nula hmêltha tak, a nû leh pâten an thihsan hnûa a pamî Mordekaian amâ fanû atâna a lâk a ni a. “Pathianin ani kha Persia rama Juda mîte chhanhim nân A hmang a.” (Note: hê paragraf hnihna hi Daughters of God tih bûa Estheri chanchina thuhmaruaia mî a ni.)

“Hmânlai hunah khân Lalpa chu Amâ âiawha ding, Amah thawhpui tûra A mi thlan a hmei a pâ, mi inpête hmangin mak takin A lo che tawh thîn a. Hmeichhiate pawh hnehna ropui chantîrna tûrin A hmang thîn. Tum khat mai ni lo, mangan hunah anni chu hmahruaitua hmangin, nunna tam tak chhanhim nân anmahni hmangin A thawk thîn. Lalnu Estheri hmangin Lalpan A mîte tân chhanchhuahna ropui tak a thlentîr a. Chhanchhuahna kawng dang awm ngang lo va a lan tawh laiin, Estheri leh a thawhpuite khân, chawnghei leh tawngtaiin hmâ an la nghâl a; harsatna chu hmachhawnin, an mîte tân chhanchhuahna an thlentîr ta a ni……………………………..

“Thuthlung Hlui huna Pathian tâna inzawmna neia hmeichhiate chêt dân zirna hian, tûnlai huna hnathawhnaa harsatna chingfel thei tûrin zirlaite min zirtîr a. Estheri hun lai anga khatiang taka dinhmun khirh leh harsâa dintîr kan ni vê kher lo thei; mahse, hmeichhe piangtharte chu dinhmun tlâwm zâwkah pawh pawimawh taka chêttîr an ni thei. Hei hi tam takin an ti mêk a, ti zêl tûr pawhin an inpeih sâ diâm a ni.”— Ellen G. White, Daughters of God, pp. 45, 46.

Sawi Ho Tûr:

©Estheri bû hian zawhna chhân lohin min hnutchhiah sak lo va, lalnû nihna dinhmuna hlân a ni tawh chungin, lal rorêlna hmuna Estheri chanvoah khân a ni zuâl. Engtin nge hêng thilte hi a rinna nên kan sawi rem tâk ang, kan thei ang em?

©Estheri thusawi hmingthang tak, “Ka boral leh ka boral a ni mai!” (Estheri 4:16, NKJV), tih hi thihna hmachhawn thei nih laia rinawmna, kum sâng tam tak chhûnga lo thangkhâwk zêl chu a ni. Engtin nge a thusawi khân tâwpna huna, Thupuan 13 a taka a lo thlen huna Pathian mîte la hmachhawn tûr chu a târ lan?

© In class-ah, Thawhtanni zirlai tâwpa zawhna kha ennawn leh ula, eng emawti laia mahnî rinna lantîr chungchâng a nih kha. Chû chu kan dinhmun a ni vê thei ang em?